భారతదేశంలో ఇనుప ఖనిజం ఉత్పత్తి, ఇనుప ఖనిజం సైట్లు, వాటి ఉపయోగాలు, భారతదేశంలో ఇనుము తవ్వకం మరియు ఇతర వివరాలను క్రింద తెలుసుకోండి.
బాక్సైట్, ఇనుప ఖనిజం మరియు సిల్లిమనైట్‌లో భారతదేశం స్వయం సమృద్ధి సాధించింది. మాగ్నసైట్, రాక్ ఫాస్ఫేట్, మాంగనీస్ మరియు కాపర్ గాఢత వంటివి భారతదేశంలో దిగుమతి అవుతున్నాయి. ఇప్పుడు ఒడిశాలోని గనులు పని చేస్తున్నందున, భారతదేశం ఇనుప ఖనిజాన్ని కూడా ఎగుమతి చేయగలదు.
ఇనుప ఖనిజాన్ని ఉత్పత్తి చేసే భారతదేశపు అగ్రగామి రాష్ట్రం ఒడిశా. ఇది మొత్తం ఉత్పత్తిలో 55% కంటే ఎక్కువ వాటాను కలిగి ఉంది మరియు ఛత్తీస్‌గఢ్ దాదాపు 17% ఉత్పత్తి చేస్తుంది. దీని తర్వాత కర్ణాటక మరియు జార్ఖండ్ వరుసగా 14% మరియు 11% ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. భారతదేశంలో, 2018-19లో లోహ ఖనిజాల విలువ INR 64,044 కోట్లుగా ఉంది. వీటిలో ప్రధాన లోహ ఖనిజాలు, ఇనుప ఖనిజం 45000 కోట్ల రూపాయలకు పైగా అందించింది. ఇది సహకారంలో 70%కి సమానం.
భారతదేశంలో పెద్ద ఇనుప ఖనిజ నిల్వలు ఉన్నాయి. ఇది వివిధ భౌగోళిక నిర్మాణాలలో సంభవిస్తుంది, అయితే ప్రధాన ఆర్థిక నిక్షేపాలు ప్రీకాంబ్రియన్ యుగం నుండి అగ్నిపర్వత-అవక్షేపణ బ్యాండెడ్ ఐరన్ ఫార్మేషన్ (BIF)లో కనుగొనబడ్డాయి.
భారతదేశంలో కనిపించే ఇనుము యొక్క ప్రముఖ ఖనిజాలు హెమటైట్ మరియు మాగ్నెటైట్. హెమటైట్ మెరుగైన నాణ్యత మరియు ప్రకృతిలో ముద్దగా ఉంటుంది మరియు భారతదేశంలోని ఉక్కు మరియు స్పాంజ్ ఐరన్ తయారీ పరిశ్రమలచే ఉపయోగించబడుతుంది. ఇనుము యొక్క కంటెంట్ 70 శాతం వరకు ఉన్నందున మాగ్నెటైట్ విలువైనది.
భారతదేశంలో ఇనుప ఖనిజం నాలుగు ప్రాంతాలలో లభిస్తుంది. అత్యధికంగా ఉత్పత్తి చేసేది ఒడిశా జార్ఖండ్ బెల్ట్, తర్వాత దుర్గ్ బస్తర్ చంద్రపూర్ బెల్ట్. మూడవ బెల్ట్ బళ్లారి- చిత్రదుర్గ-చిక్‌మగళూరు-తుంకూరు బెల్ట్ తర్వాత మహారాష్ట్ర గోవా బెల్ట్.
దుర్గ్ బస్తర్ చంద్రపూర్ బెల్ట్: ఇది ఛత్తీస్‌గఢ్ మరియు మహారాష్ట్రలో ఉంది. ఇది బస్తర్ ప్రాంతంలోని బైలాడిలా కొండల శ్రేణిలో కనిపించే అత్యంత అధిక గ్రేడ్ హెమటైట్‌ను కలిగి ఉంది. ఈ ప్రాంతంలో హై గ్రేడ్ హెమటైట్ ధాతువు 14 నిక్షేపాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడి నుంచి ఇనుము జపాన్, కొరియా దేశాలకు ఎగుమతి అవుతుంది.
బాక్సైట్, ఇనుప ఖనిజం మరియు సిల్లిమనైట్‌లో భారతదేశం స్వయం సమృద్ధి సాధించింది. మాగ్నసైట్, రాక్ ఫాస్ఫేట్, మాంగనీస్ మరియు కాపర్ గాఢత వంటివి భారతదేశంలో దిగుమతి అవుతున్నాయి. ఇప్పుడు ఒడిశాలోని గనులు పని చేస్తున్నందున, భారతదేశం ఇనుప ఖనిజాన్ని కూడా ఎగుమతి చేయగలదు. ఇనుప ఖనిజాన్ని ఉత్పత్తి చేసే భారతదేశపు అగ్రగామి రాష్ట్రం ఒడిశా. ఇది మొత్తం ఉత్పత్తిలో 55% కంటే ఎక్కువ వాటాను కలిగి ఉంది మరియు ఛత్తీస్‌గఢ్ దాదాపు 17% ఉత్పత్తి చేస్తుంది. దీని తర్వాత కర్ణాటక మరియు జార్ఖండ్ వరుసగా 14% మరియు 11% ఉత్పత్తి చేస్తున్నాయి. భారతదేశంలో, 2018-19లో లోహ ఖనిజాల విలువ INR 64,044 కోట్లుగా ఉంది. వీటిలో ప్రధాన లోహ ఖనిజాలు, ఇనుప ఖనిజం 45000 కోట్ల రూపాయలకు పైగా అందించింది. ఇది సహకారంలో 70%కి సమానం.
భారతదేశంలో పెద్ద ఇనుప ఖనిజ నిల్వలు ఉన్నాయి. ఇది వివిధ భౌగోళిక నిర్మాణాలలో సంభవిస్తుంది, అయితే ప్రధాన ఆర్థిక నిక్షేపాలు ప్రీకాంబ్రియన్ యుగం నుండి అగ్నిపర్వత-అవక్షేపణ బ్యాండెడ్ ఐరన్ ఫార్మేషన్ (BIF)లో కనుగొనబడ్డాయి.
భారతదేశంలో కనిపించే ఇనుము యొక్క ప్రముఖ ఖనిజాలు హెమటైట్ మరియు మాగ్నెటైట్. హెమటైట్ మెరుగైన నాణ్యత మరియు ప్రకృతిలో ముద్దగా ఉంటుంది మరియు భారతదేశంలోని ఉక్కు మరియు స్పాంజ్ ఐరన్ తయారీ పరిశ్రమలచే ఉపయోగించబడుతుంది. ఇనుము యొక్క కంటెంట్ 70 శాతం వరకు ఉన్నందున మాగ్నెటైట్ విలువైనది.
భారతదేశంలో ఇనుప ఖనిజం నాలుగు ప్రాంతాలలో లభిస్తుంది. అత్యధికంగా ఉత్పత్తి చేసేది ఒడిశా జార్ఖండ్ బెల్ట్, తర్వాత దుర్గ్ బస్తర్ చంద్రపూర్ బెల్ట్. మూడవ బెల్ట్ బళ్లారి- చిత్రదుర్గ-చిక్‌మగళూరు-తుంకూరు బెల్ట్ తర్వాత మహారాష్ట్ర గోవా బెల్ట్.
భారతదేశంలో ఇనుప ఖనిజం యొక్క ప్రధాన బెల్ట్‌లు:
ఒడిశా జార్ఖండ్ బెల్ట్: ఇక్కడ మయూర్‌భంజ్ మరియు కెందుఝర్ జిల్లాల్లోని బాదంపహార్ గనులలో హెమటైట్ ఖనిజం యొక్క అధిక గ్రేడ్ కనుగొనబడింది. సింగ్‌భూమ్ జిల్లాలో హెమటైట్ ఐర్‌ను గువా మరియు నోముండిలో తవ్వారు.
దుర్గ్ బస్తర్ చంద్రపూర్ బెల్ట్: ఇది ఛత్తీస్‌గఢ్ మరియు మహారాష్ట్రలో ఉంది. ఇది బస్తర్ ప్రాంతంలోని బైలాడిలా కొండల శ్రేణిలో కనిపించే అత్యంత అధిక గ్రేడ్ హెమటైట్‌ను కలిగి ఉంది. ఈ ప్రాంతంలో హై గ్రేడ్ హెమటైట్ ధాతువు 14 నిక్షేపాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడి నుంచి ఇనుము జపాన్, కొరియా దేశాలకు ఎగుమతి అవుతుంది.
బళ్లారి చిత్రదుర్గ చిక్కమగళూరు తుమకూరు బెల్ట్: ఇది కర్ణాటకలో ఉంది మరియు ఇనుప ఖనిజం యొక్క పెద్ద నిల్వలను కలిగి ఉంది. కుద్రేముఖ్ గనులు కర్ణాటకలోని పశ్చిమ కనుమలలో ఉన్నాయి, ఇక్కడ మొత్తం ఉత్పత్తులు ఎగుమతి చేయబడతాయి.
మహారాష్ట్ర గోవా బెల్ట్: ఇందులో గోవా మరియు మహారాష్ట్రలోని రత్నగిరి ఉన్నాయి. ఖనిజాలు నాణ్యత తక్కువగా ఉన్నప్పటికీ మోర్ముగో ఓడరేవు ద్వారా ఎగుమతి చేయబడతాయి.
