
పూసపాటి వారి ఇలవేలుపు: శ్రీ పైడితల్లి అమ్మవారి ఆలయం మరియు జాతర ప్రారంభం 1758లో పూసపాటి రాజుల పాలనలోనే మొదలయ్యిందని చరిత్ర చెబుతుంది. విజయనగరంలోని మూడు ప్రధాన లాంతర్ల వద్ద ఆలయ నిర్మాణం పూర్తయ్యాక, పూసపాటి రాజులు అమ్మవారికి పూజ చేసి, ఉత్సవాల ప్రారంభానికి నిదర్శనం కడుతారు. ప్రతి ఏడాది విజయదశమి పండుగ తర్వాత వచ్చే మంగళవారం ఉత్సవాలు జరుపుకునే ఆనవాయితీ కొనసాగుతోంది. 1757లో పతివాడ అప్పలస్వామి ప్రతిమను పెద్ద చెరువు నుండి బయటకి తీసి ప్రతిష్ఠించిన కథ ఇప్పటికీ చెప్పబడుతుంది. పతివాడ వంశీకులే ఆలయంలో పూజలు నిర్వహిస్తూ, భక్తులను ఆశీర్వదిస్తారు.
రాజుల ఆడపడుచుగా అమ్మవారి భక్తి: చరిత్ర ప్రకారం, పైడితల్లి అమ్మవారు పూసపాటి పెద్ద విజయరామ రాజు తోడబుట్టిన చెల్లెలు. చిన్ననాటి నుంచి భక్తిగా ఉంటూ దేవీ ఉపాసనలలో నిమగ్నమైన ఆమె, అన్న బొబ్బిలి రాజులపై యుద్ధం ప్రకటించడంతో ఆ యుద్ధం ఆపాలని ప్రయత్నించారు. 1757లో విజయరామరాజు బొబ్బిలి మీద యుద్ధం ప్రకటించగా, ఆ సమయంలో అమ్మవారు కలలో దేవీ దర్శనం పొందీ, ప్రతిమను ప్రతిష్ఠించమని చెప్పడం ద్వారా ప్రజలకు పూజార్ధత పొందారు. అలా ఆమె విజయనగర ప్రజల అమ్మగా ప్రతిష్ఠిత అయ్యారు.
సిరిమానోత్సవం ఆకర్షణ: జాతరలో అతి ముఖ్యమైనదిగా సిరిమానోత్సవంగా ఉంటుంది. పొడుగు కర్రకు చివరిలో పీఠం ఏర్పాటు చేసి, పూజారి ఆ కుర్చీలో కూర్చుని భక్తులకు ఆశీర్వాదిస్తారు. కోవెల నుండి కోట గుమ్మం వరకు మూడుసార్లు సిరిమాను ప్రదక్షిణం చేస్తూ భక్తులు అరటి పండ్లను విసిరి భక్తిని వ్యక్తం చేస్తారు. మధ్యాహ్నం మూడు గంటలకు మొదలై సాయంత్రం ఐదు వరకు సాగే ఈ ఉత్సవంలో లక్షలాది భక్తులను ఆకర్షిస్తుంది. ఈ ఏడాది కూడా వైభవంగా, సాంప్రదాయ క్రమం పాటిస్తూ శ్రీ పైడితల్లి అమ్మ వారి ఉత్సవాలు విజయనగరంలో ఘనంగా నిర్వహించబడ్డాయి, భక్తుల ఆధ్యాత్మిక అనుభూతికి మైలురాయి ఏర్పరిచాయి.